niedziela, 10 stycznia 2021

Pyskowice - kirkut

 


Już w XIV w na tereny Pyskowic przybywali żydzi, którzy głównie trudnili się handlem, prowadzili sklepy i zakłady rzemieślnicze. Trudnili się również udzielaniem pożyczek.

Na jakiś czas w związku z konfliktami byli zmuszeni opuścić te tereny, jednak pod koniec XVIII wieku wrócili.

Na początku XIX w. wybudowano drewnianą synagogę, która w 1822 roku spłonęła. Na jej miejscu, jeszcze tego samego roku wybudowano murowaną z cegły i pokrytą dwuspadowym dachem z charakterystycznymi łukowatymi zwieńczeniami okien. Początkowo zmarłych chowano na cmentarzu w Wielowsi.

Kirkut w Pyskowicach założono 16 kwietnia 1830 r. W 1872 roku powstał Związek Górnośląskich Gmin Synagogalnych. Należeli do niego również żydzi z Pyskowic.



Do dnia dzisiejszego na cmentarzu o pow.0,6 ha zachowało się ok. 150 nagrobków. Cmentarz okalają szczątkowe fragmenty murów. Przed wejściem znajduje się zrujnowany dom przedpogrzebowy, w którym po wojnie urządzono zakład tapicerski. Zakład działał w tym miejscu do końca 2007 roku. Obecnie jest własnością Skarbu Państwa.






Najstarszy nagrobek pochodzi z 1841 r. Na macewie wyryto inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim. Na pyskowickim kirkucie spoczywa pradziadek i dziadek Edyty Stein, męczennicy kościoła katolickiego. Ostatniego pochówku na cmentarzu dokonano w 1920 roku.





W 1938 roku. Bojówki NSDAP spaliły synagogę. Po wojnie cmentarz ulegał stopniowej dewastacji a część nagrobków ukradziono. Grabieży dokonywano również po koniec lat 70 -tych o czym wspomnieli w swoim opracowaniu Monika Krajewska i Jan Jagielski.





W 1988 roku na cmentarzu przeprowadzono prace porządkowe. We wrześniu tego samego roku, na zbiorowej mogile żydów, rozstrzelanych w styczniu 1945 roku przez hitlerowców, wystawiono pomnik upamiętniający.









Mapa ORSIP z 1883 r.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Patoka - pałac

  Patoka to niewielka kolonia osadnicza między Sierakowem Śląskim a Ciasną, na północ za Lublińcem. Na początku XIX w. właścicielem terenów...