Patoka - pałac

 

Patoka to niewielka kolonia osadnicza między Sierakowem Śląskim a Ciasną, na północ za Lublińcem.

Na początku XIX w. właścicielem terenów w rejonie Patoki i Panoszowa był Edward von Kościelski. Nie ma konkretnych informacji kiedy wybudowano pałac przy folwarku w Patoce. Prawdopodobnie Kościelski przy folwarku wzniósł rezydencję, która w kolejnych latach i przez kolejnych właścicieli została przebudowana na pałac. Źródła podają, że w 1886 roku właścicielem folwarku Patoka oraz dóbr rycerskich Panoszów był radca Wilhelm Conrad. W tym czasie majątek liczył 1181 ha pastwisk, łąk, pól uprawnych , lasów, stawów.

Kolejnym właścicielem, był książę Hugo von Radolin, który wywodził się z polskiego rodu rycerskiego. Był szambelanem królewskim, tajnym radcą królewskim, marszałkiem dworu cesarza Fryderyka III, ambasadorem cesarskim w Paryżu, kawalerem honorowym Zakonu Maltańskiego. Okoliczne dobra wraz z folwarkiem Patoka zakupił w 1889 roku. 

Na początku XX w. ród Radolińskich wybudował pałac w Patoce. W 1909 roku właścicielem majątków Patoka, Panoszów, Zborowskie, został syn księcia Hugo von Radolin – hrabia Alfred, którego dobra obejmowały 3483 ha, w tym 2563 ha lasów. Około 1917 roku posiadłości przejęła spółka Herrschaft Ponoschau & Sorowski O.S. G.m.b.H., która majątkiem zarządzała do około 1930 roku.

W 1937 roku właścicielem majątków Patoka (Klinkerwerk), Panoszów (Hegersfelde), Zborowskie (Ostenwalde) był Herman Reemtsma, znany producent wyrobów tytoniowych. Powierzchnia dóbr wynosiła wówczas 3398,9 ha w tym 2524,5 ha lasów. 

Po wojnie upaństwowiony pałac pełnił wiele przeróżnych funkcji. Pełnił funkcję domu pomocy dla osób starszych, następnie mieściła się tam szkoła ogrodnicza, potem ośrodek odwykowy dla narkomanów. Obecnie obiekt jest w rękach prywatnych.

Sam budynek w stylu neobarokowym wybudowano z cegły na planie prostokąta. Jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, otynkowany. Pokryty jest dachem mansardowym z lukarnami.

Strona frontowa posiada w centralnej części ryzalit wraz z tarasem wsparty na czterech kolumnach.

Prostokątne okna ozdobiono gzymsami. Od strony parku elewacja również centralnie posiada ryzalit i wysunięty taras wsparty na czterech kolumnach.

Powierzchnia użytkowa pałacu wynosi 1186,9 m2. W parku znajduje się dawny dom ogrodnika o powierzchni użytkowej 156 m2. W parku pałacowym znajduje się ok. 300 drzew, w tym wiele ponad stuletnich.

Źródło: palace slaska.pl ;