Rowerowe wojaże: Rudahamer - kolonia robotnicza w Rudzie Śląskiej

„Rudahamer” - kolonia robotnicza w Kuźnicy Rudzkiej zlokalizowana przy ulicy Sobieskiego i Szczęść Boże. Nazwa Kuźnicy Rudzkiej związana jest działającą tu nad rzeką Bytomką do lat 20-tych XIX w. kuźnicą, której właścicielem był Jan Gierałtowski. Gierałtowski zakupił w 1540 roku Rudę wraz z zamkiem, folwarkiem i kuźnicą. W 1798 roku właścicielami majoratu rudzko-biskupicko-pławniowickiego zostali Ballestremowie.

Kolonię wybudowano dla pracowników zakładów przemysłowych Borsiga w Biskupicach należących do rodziny Ballestrem. Kolonię budowano dwuetapowo. W latach 1899-1906 wybudowano zasadniczą część kolonii w skład której wchodziły 152 mieszkania, obiekty usługowe jak sklep, pralnia, łaźnia, robotnicze kasyno, park.

Budowę rozpoczęto od postawienia 26 domów mieszkalnych po północnej stronie drogi. Po 1906 roku wybudowano kolejne 12 domów po południowej stronie drogi. Czterorodzinne budynki murowane są z cegły i posiadają skromne detale architektoniczne. Częściowo są podpiwniczone.

Budynki przykryto dachami wielospadowymi pokrytymi ceramiczna dachówką. Każde mieszkanie posiada osobne wejście od tyłu i przodu przybudówek. W skład każdego mieszkania wchodzi kuchnia, pokój i alkierz na parterze oraz pokój i strych na poddaszu. Schody prowadzące na poddasze znajdują się w kuchni. Ubikacje i pomieszczenia gospodarcze znajdują się w przybudówkach.

Każdemu mieszkaniu przynależny był ogródek.

Przez osiedle biegła bardzo szeroka droga wykonana z żużla wielkopiecowego przykrytego kamienna nawierzchnią, której budowę rozpoczęto w 1893 roku. Drogą biegła linia tramwajowa, od 1896 roku kursował tędy elektryczny tramwaj łączący Zabrze z Bytomiem.

W latach 1908 -1910, w sąsiedztwie parku wybudowano szpital Spółki Brackiej, jako uzdrowiskowy dla pracowników zakładów górniczych. Po powstaniach śląskich i plebiscycie na Śląsku, podziale majoratu na część należącą do Polski i część należącą do Rzeszy Niemieckiej po niemieckiej stronie wybudowano nowe połączenie drogowe wyposażone w linie tramwajową (obecna ulica Bytomska w Zabrzu). Skutek był taki, iż torowisko na ulicy Sobieskiego rozebrano.

Dawne kasyno robotnicze

Budynek dawnego Urzędu Celnego, który funkcjonował w latach 1922-1932 i stanowił przejście graniczne pomiędzy Polską a Niemcami

To zatrzymało dalszy rozwój osiedla które jakby utraciło swoje znaczenie. 25 lat po wybudowaniu szpitala, w 1934 roku złożono wniosek o jego rozbiórkę podając jako przyczynę występujące szkody górnicze. Wszystkie budynki wchodzące w skład tego osiedla zachowały się do dziś mając oryginalną bryłę główną.