Szyb Prezydent - Chorzów

Szyb „Prezydent” znajdujący się na granicy Chorzowa Starego i byłej Królewskiej Huty należał do kopalni węgla „Król”. Wydrążono go w latach 1929-1933 w Polu Wschodnim. Początkowo nosił nazwę św.Jacek III.

Szyb Prezydent Mościcki miał głębokość 234 , a jego budowa kosztowała 594 548 zł.

Przeznaczony był do eksploatowania pokładów grupy 500, których zasób obliczono na 30 mln ton węgla. Urobioną skałę z szybu wyciągano za pomocą elektrycznych kołowrotów, a ruchoma platforma dla robotników opuszczana była za pomocą kołowrota parowego.

Obudowa stalowa stosowana przy głębieniu szybu posłużyła potem jako zbrojenie. Szyb obmurowano co najmniej 30 cm warstwą betonu.

Wieżę wyciągową szybu zbudowano w 1933 roku według projektu Ryszarda Heilemanna z Katowic. Szyb sfinansowała polsko-francuska spółka „Skarboferm”. Żelbetonowa konstrukcja wieży ma 42 metry wysokości. Na wieży zamontowane są dwa koła linowe o średnicy 5,5 m. Maszyna wyciągowa napędzana była elektrycznym silnikiem o napięciu

6 000 volt, mocy 850/2100 kW i poruszającym się z prędkością 490 obr/min. Urządzenie ważyło 8,3 t. Dzięki zastosowaniu dwóch 10 tonowych skipów,zbiorników wyciągowych opróżnianych przez otwarcie dolnych wrót, można było na Prezydencie wydobywać 500 ton węgla na godzinę. Ze skipów węgiel trafiał do sortowni gdzie rozdzielano go na 7 sortymentów.

Do 1937 roku szyb nazywał się „Święty Jacek”, a po 1937 r. „Prezydent Mościcki”.

Państwowa, pruska, kopalnia Königsgrube (Król) powstała w 1791 roku. Między rokiem 1791 a 1800 nazywała się Prinz Karl von Hessen. Założono ją na terenach majątku Górne Łagiewniki, który należał do rodu Schalscha.

W pierwszym roku istnienia kopalnia wydobyła 1849 ton węgla a w drugim już 3647.

Głównym odbiorcą węgla z kopalni Król była Huta Królewska, która w 1852 r. zakupiła 74 % wydobycia, w 1860 – 58%. 
Z czasem coraz więcej węgla kopalnia sprzedawała kolejom żelaznym, młynom parowym, hurtownikom, drobnym odbiorcom. W 1875 r. aż 5/6 wydobycia wysyłano koleją poza Śląsk.

Po raz pierwszy na Górnym Śląsku przy głębieniu szybu Krug 1(864) zastosowano nitroglicerynę. Od 1868 stosowano znacznie bezpieczniejszy dynamit.

W 1870 roku część pola górniczego nabył hrabia Henckel von Donnersmarck. Dzięki powstaniu w 1802 roku Huty Królewskiej i dużego zapotrzebowania na węgiel nastąpił szybki rozwój kopalni. Pierwszą łaźnię dla robotników wybudowano w 1891 roku. W latach 1916-1918 wprowadzono podziemne lokomotywy elektryczne.

20 czerwca 1922 roku kopalnię Król przekazano Polsce.

W roku 1922 kopania Król dzieliła się na 4 pola wydobywcze: Północne, Zachodnie, Wschodnie i Południowe. W Polu Północnym były szyby Wyzwolenie I i Wyzwolenie II.

W Polu Zachodnim dawne szyby Kolejowe przemianowano na szyby św. Barbary.

W Polu Wschodnim dawne szyby Krug I i II przemianowano na św.Jacek I i św.Jacek II.

W Polu Południowym dawne szyby Bismark I i II przemianowano na Piast I i Piast II.

Władze polskie wydzierżawiły kopalnię francusko-polskiej spółce akcyjnej „Skarboferm”.

"Skarboferm" zarządzał kopalnią do września 1939 r. W 1937 roku kopalnię Król podzielono na dwie kopalnie: Prezydent Mościcki i Barbara-Wyzwolenie. Po wkroczeniu 4-5 września wojsk niemieckich do Chorzowa kopalnia znalazła się w rękach niemieckiego koncernu „Hermann Göring”. Szybom przywrócono dawne nazwy sprzed 1922 roku. 24 stycznia 1945 roku kopalnia Król została wyzwolona spod hitlerowskiej okupacji. Kopalnia Prezydent w 1972 roku została połączona z kopalnią Polska. Oficjalnie wydobycie w rejonie szybu Prezydent zakończono 1 lipca 1995 roku.

Wokół wieży było wiele budynków, z których większość wyburzono. Sortownię rozebrano w 1996 r.

Część budynków się zachowała jak: budynki straży pożarnej, brama wjazdowa, łaźnia, skraplarnia powietrza, dom sztygarów, kasyno, maszynownia i nadszybie szybu „Erbreich I” oraz maszynownia szybu „Erbreich II”.

W 2008 roku miasto Chorzów odkupiło szyb Prezydent i w ciągu dwóch lat więżę wyremontowano i uporządkowano wokół niej teren. W 2014 roku dzięki środkom unijnym na szybie powstała platforma widokowa na wysokości 34 m. Aby się tam dostać trzeba pokonać około 200 schodów.

Szyby kopalni „Król”: Schuckmann, Prinzessin, Kronprinz, Marie, Hyacinth, Pelagia, Wilhelm, Heinrich, Moses, Vorsicht, Franz, Henriette, Stroh, Theodor, Scharnhorst, Concordia, Einsiedel, Lyda, Reil, Hedwig, Blücher, Hilfsschacht, Charlotte, Bülow, Josepha, Karsten, von der Heydt, Erbreich I, Erbreich II, Krug I, Krug II, Bismark I, Bismark II, Jakob, Bahn I, Bahn II, Freundschaft, Lochmann. 

(źródło: Historia kopalni Król w Chorzowie - Jerzy Jaros)