niedziela, 20 stycznia 2019

Cmentarz hutniczy - Gliwice


 Cmentarz hutniczy to najstarsza nekropolia gliwicka związana z Hutą Gliwice, założona w 1808 roku przez Zarząd Huty Gliwickiej (Pruskiej Królewskiej odlewni Żelaza) dla pracowników huty i ich rodzin. Na cmentarzu pochowano wiele wybitnych postaci związanych z górnośląskim przemysłem, dyrektorów, specjalistów i inspektorów gliwickich zakładów.


Cmentarz założono na rzucie prostokąta. Obecne wymiary to 75x77 m – 0,57 ha. Centralnie na osi północ-południe przebiega aleja. Dawniej przy alei znajdowały się dwa żeliwne lwy usytuowane naprzeciw siebie autorstwa Johanna Gottfrieda Schadow. Główne wejście znajduje się od ulicy Robotniczej, dawniej Kalidestrasse.
Od strony południowej cmentarz ograniczony był kanałem doprowadzającym wodę do huty.


Większość grobów otaczały żeliwne płoty.
W krypcie kaplicy w czasach powstań śląskich ukryto broń i amunicję. W niedzielę palmową 9 kwietnia 1922 roku o godz.13.15. podczas próby wejścia i przeszukania krypty hrabiego Einsiedela nastąpił wybuch amunicji, co spowodowało całkowite zniszczenie kaplicy i części cmentarza wokół niej. W wyniku potężnej eksplozji zginął mistrz budowlany Haeusler i kilkunastu francuskich żołnierzy, którzy zostali rozerwani na strzępy a ich członki rozrzucone na odległość 100 m. Żołnierze francuscy stacjonowali w Gliwicach w ramach nadzoru wojsk sojuszniczych nad spornymi terenami Górnego Śląska. Cudem ocalał jedynie stojący obok kaplicy krzyż. W 1923 roku ruszyła odbudowa kaplicy hrabiego Einsiedela.


Po II wojnie światowej cmentarz na polecenie lokalnego dygnitarza partyjnego był objęty tzw. akcją odniemczania. Przejawiało się to skuwaniem i niszczeniem na cmentarzu wszelkich niemieckich napisów, odkręcaniem żeliwnych tablic i rozbijaniem na kawałki kamiennych. Po wojnie cmentarz służył mieszkańcom dzielnicy. W 1948 roku zapadła decyzja o zamknięciu cmentarza. 10 maja 1949 roku na cmentarzu miał miejsce ostatni pochówek.


Po 1949 roku cmentarz pozbawiony został opieki, co doprowadziło do jego olbrzymiej dewastacji. Złodzieje rozkradali płyty granitowe i marmurowe, odsprzedawali je kamieniarzom do ponownego przeszlifowania. W ostatnich latach wszystkie elementy żeliwne i kute rozkradli złomiarze.




Na cmentarzu hutniczym między innymi zostali pochowani:

August Holzhausen (1768-1827) dyrektor maszynowy, konstruktor maszyn parowych
Wilhelm Kiss (1756-1830) inspektor hutniczy
Ferdinand von Einsiedel (1775-1833) starosta górniczy na obszar całego Śląska
Leopoldine von Blandowski (1784-1864) w latach 1825-1837 właścicielka zamku w Chudowie
Johan Wilhelm Ottomar Schulze (1771-1845) nadradca górniczy
Christian Mendel (1777-1845) modelarz
John Baildon (1773-1846) inżynier hutnictwa, współtwórca Huty Gliwickiej i Królewskiej Huty, projektant, konstruktor, przemysłowiec
Friedrich Preisler (1796-1850) złotnik, cyzeler
Michael Kochanowski (1801-1851) właściciel ziemi z Ligoty Zabrskiej
Franz Kiwowsky (1801-1851) fabrykant
Carl Eck (1796-1852) inspektor hutniczy
Ludwig Beyerhaus (1790-1853) modelarz
Wilhelm von Windheim (1823-1861) prokurator
W.Brand (1793-1862) dyrektor Huty
Gustaw Scharf (1817-1863) inspektor hutniczy
Theodor Erdmann Kalide (1801-1863) artysta rzeźbiarz
Gottlieb Jacob (1795-1865) superintendent gminy ewangelickiej
Wilhelm Kalide (1795-1870) dyrektor Huty 1845-1861
Theodor Stentz (1819-1871) dyrektor Huty 1862-1871
Richard Wachler (1829-1879) inspektor hutniczy
Wilhelm Beermann (1810-1881) inżynier Huty, fotografik
Carl Schottelius (1794-1882) mistrz maszynowy, konstruktor, fabrykant, projektant moztu w Ozimku (1827_
Albert Dowerg (1829-1903) nauczyciel, fabrykant
Heinrich Hennig (1828-1904) Raktor Szkoły Hutniczej
Julius Kampe (1825-1907) mistrz formierczy
Wilhelm Schulze (1832-1912) inspektor hutniczy
Reinhold Arns (1863-1916) dyrektor Huty 1902-1916
Carl Jüngst (1831-1918) dyrektor Huty Gliwickiej 1872-1902;
dyrektor Huty Małapanew 1899-1916
Paul Dowerg (1866-1918) fabrykant. Handlowiec, radny miejski
Friedrich Amende (1825-1907) mistrz maszynowy
Karl Ogórek (1880-1930) ogrodnik Huty






Źródło: wikipedia;www.hutniczy.malanowicz.eu









Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Patoka - pałac

  Patoka to niewielka kolonia osadnicza między Sierakowem Śląskim a Ciasną, na północ za Lublińcem. Na początku XIX w. właścicielem terenów...