Rowerowe wojaże: Stary cmentarz w Orzegowie

Stary cmentarz parafii p.w. św. Michała Archanioła

Założony został w 1894 roku. Jeszcze przed 1914 rokiem powiększono jego teren wskutek wzrostu liczby mieszkańców tutejszej parafii w kierunku dzisiejszej ul. Bogusławskiego. Graniczył wówczas z kopalnią Paweł.

Po 1945 roku kiedy zaprzestano eksploatować pokłady węgla pod cmentarzem zaczęła wysoko podnosić się woda gruntowa. To uniemożliwiło chowanie zmarłych. Nekropolia służyła intensywnie jako miejsce pochówku mieszkańcom Orzegowa do 1945 r. Sporadycznych pochówków dokonywano jeszcze w latach 50 tych XX w.

Spoczywają tu górnicy kopalni Karol, robotnicy orzegowskich zakładów, rzemieślnicy i handlowcy, działacze społeczni, polscy i niemieccy nauczyciele orzegowskich szkół, powstańcy śląscy.

Na uwagę zasługują duże grobowce rodzinne zamożnych rodów z Orzegowa: Owczarków, Gajowskich, Konderlów, Albercioków, Chęcioków, Podeszwów.

Interesujące są też żelazne krzyże nagrobne o różnorakich kształtach.

Jest tu pomnik górników którzy zginęli 18 lipca 1898 roku. W szybie Gotthardt zerwała się klatka szybowa i zginęło wówczas 25 górników. Pomnik poległych górników został zniszczony w wyniku wichury w 1997 roku. Renowację pomnika przeprowadził rzeźbiarz Stanisław Pietrusa.

Obok pochowani są pracownicy kopalni Karol, którzy zginęli 27 stycznia 1945 r. Ci pracownicy poszli zabezpieczyć kotły na kopalni i w czasie załadunku węgla na hałdzie zostali ostrzelani przez sowietów. Zginęło 7 górników.

Na cmentarzu znajdują się 202 nagrobki z czytelnymi inskrypcjami, w tym 166 w j.polskim, 36 w j.niemieckim (14 kursywą neogotycką)

W latach 1945 – 1947 z rozporządzenia wojewody śląskiego Aleksandra Zawadzkiego była prowadzona akcja odniemczania cmentarzy czyli wydrapywano inskrypcje.

Na nagrobkach umieszczane były też inskrypcje mistrzów kamieniarskich którzy wykonywali nagrobki.

Na tej starej nekropolii pochowani zostali między innymi:

Konstanty Latka – uczestnik powstania styczniowego i wojny prusko-francuskiej

Jan i Ewa Konderla – założyciele wielkiego zakładu wędliniarskiego w Orzegowie

Henryk Konderla – piekarz zaopatrywał w chleb cały Orzegów

Victor Pyka - wybudował duży hotel Victoria za hotelem była duża sala taneczna

Hugo Owczarek - 100 lat temu miał ubojnię trzody chlewnej i zaopatrywał w mięso całą okolicę

Waleska Tomankowa - żona polskiego burmistrza Orzegowa który w latach 20 i 30 zrobił wiele dobrego dla dzielnicy

Adam Hulok - założył w Orzegowie Towarzystwo Śpiewaków Śląskich „Chopin”

Feliks Wyleżoł – zamordowany przez niemieckie bojówki w 1920 r.

Leon Barański – powstaniec śląski, otruty po powrocie z powstania

Oskar Moszny, Konrad Mrozek, Wilchelm Lukaszczyk – powstańcy śląscy, którzy zginęli podczas ataku na placówkę Grenschtzu w Orzegowie 18 sierpnia 1919 r.