Kamieniec - pałac

Kamieniec od 1539 roku należał do rodziny Kokoszów wywodzącej się z Czech. Istniejący w Kamieńcu dwór, Kokoszowie przebudowali w XVI w. na renesansowy zamek. W 1720 roku Kamieniec przejęła rodzina von Löwenckron (bytomskich mieszczan), a jej pierwszy właściciel Martin Scholz von Löwenckron przebudował zamek w barokowy pałac. Otoczył go murem z kamienia łamanego, a pałac przyjął formę prostej, zwartej, dwukondygnacyjnej bryły z niskimi przybudówkami.

Wiosną w 1750 r. Kamieniec wraz z okolicznymi ziemiami nabył hrabia Karol Joseph von Strachwitz (1724-1810). W latach 1772–1773 Strachwitz poprzez przekształcenie lasu założył wokół pałacu angielski park krajobrazowy z altanami. Autorem projektu parku i jego pierwszym opiekunem był mistrz architektury ogrodowej Zahradnik, współtwórca Górnośląskiego Towarzystwa Ogrodniczego. Na terenie 6 hektarowego parku znajduje się wiele ciekawych okazów starych drzew jak: dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, buki purpurowe, tulipanowiec amerykański (o obwodzie 395 cm), miłorząb chiński. Strachwitzowie w latach 1872-1873 przebudowali pałac w stylu francuskiego neorenesansu. Zburzono otaczający mur wraz z basztami.

Na wschód od pałacu znajduje się Mysia Wieża, prostokątna budowla z kamienia i cegły.

Początkowo sądzono, że wybudował ją Strachwitz, jednak badania archeologiczne z 2000 roku wykazały coś innego. Ślady budowli sięgają późnego średniowiecza, więc możliwe, że powstała za czasów Kokoszów. W trakcie badań archeologicznych natrafiono na średniowieczny piec, z którego specjalnymi kanałami gorące powietrze przemieszczało się do poszczególnych pomieszczeń ogrzewając je. Odkryto również renesansowa latrynę.

Kolejnym właścicielem pałacu w Kamieńcu był hrabia Günther zu Stolberg-Stolberg, który kupił go w 1890 roku. W 1910 roku dokonano kolejnej przebudowy pałacu w stylu neobarokowym (obecny wygląd).

Pałac wybudowano z cegły, otynkowano, przykryto mansardowymi dachami z lukarnami. Zmieniono kształt szczytów nad ryzalitami. Cała bryła pałacu urozmaicona jest dobudówkami: kaplicą na rzucie koła, czworoboczną wieżą z hełmem kopulastym, okrągłą wieżyczką z hełmem cebulastym.

Od strony północnej, od podwórza pałacu, znajduje się portyk z tarasem, z dwoma figurami lwów trzymającymi kartusze herbowe. Jeden z lwów trzyma herb hrabianki Klary Jadwigi Schaffgotsch, żony hrabiego Güntera zu Stolberg-Stolberg.

Na parterze do dziś zachowały się pierwotne sklepienia kolebkowe. Klatka schodowa przykryta jest przeszkolonym dachem.

W 1910 roku dobudowano kaplicę, którą przykryto kopułą. 

Wnętrze kaplicy urządzono w stylu późnego baroku. Na ścianach zachowały się sztukaterie z ornamentem regencyjnym, a na podłodze wielobarwna marmurowa posadzka. Ołtarz z kaplicy znajduje się obecnie w kościele parafialnym św. Jana Chrzciciela.

W elewację kaplicy wmurowano tablicę z zamieszczoną informacją o fundatorze „ GUNTHERUS / COMES DE STOLBERG – STOLBERG / HOC SACRARIUM AEDIFICAVIT / ARCEMOUE REFECIT / ET AXORNAVIT / A.D. MCMX”. 

Po wojnie z kaplicy zrobiono magazyn i pozbawiono ją wyposażenia.

Dzięki staraniom kurii diecezjalnej, jak również Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, kaplica w 2005 roku odzyskała swój dawny blask.

Na elewacji wschodniej znajduje się wmurowana tablica z dwiema tarczami podtrzymywanymi przez postać męską i kobiecą, oraz zachowanym napisem: JAN KOKORZ /Z/ KAME-CZE/KATERZINA (…) KINGS (…) (odnoszącym się do Jana Kokorza i jego żony Katarzyny von Königsfeld).

Na elewacji zachodniej wmurowano kartusz z herbami Löwenckronów i literami MSVL odnoszącymi się do Martin Scholz von Löwenckron.

Gunther zmarł 6 listopada 1926 r.

Od 1926 do 1944 ostatnim właścicielem był starszy syn Hubert (1890-1960).

Na podstawie Dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej z 6 września 1944 r. państwo polskie przejęło majątek Stolbergów.

Obecnie w pałacu mieści się ośrodek rehabilitacyjno-leczniczy dla dzieci.

(źródło: Montes Tarnovicensis, WikiVisually, „Zamki i pałace województwa śląskiego” - Marek Gaworski, „Atrakcje turystyczne ziemi tarnogórskiej i okolic” - przewodnik)